Aan de slag met financiële participatie bij duurzame projecten

In het Klimaatakkoord is de ambitie opgenomen dat vijftig procent van de nieuwe duurzame energieopwek op land in eigendom komt van de lokale omgeving. Maar hoe doe je dat? Daarvoor hebben we samen met de provincie Noord-Holland de leidraad ‘Financiële participatie’ opgesteld, met hulp van gemeenten en initiatiefnemers. In de leidraad zijn de verschillende fasen van initiatief tot vergunning beschreven en hoe financiële participatie daar een rol in speelt.


Download hier de leidraad:

Participatie wordt veelal geassocieerd met de inhoudelijke betrokkenheid van inwoners en stakeholders bij het proces rondom beleid en projecten voor duurzame opwek. Naast het meepraten over het proces en het ontwerp kan ook het financieel participeren in projecten voor duurzame opwek bijdragen aan het maatschappelijke draagvlak voor duurzame opwek. Bij financiële participatie investeert de omgeving in het project en/of ervaart de voordelen van de opbrengsten van het project voor duurzame opwek. In dit document is beschreven hoe initiatiefnemer, omgeving en gemeenten wenselijke en haalbare afspraken over lokaal eigendom en financiële participatie kunnen maken.

Welke vormen van financiële participatie zijn er?
Financiële participatie van de omgeving kan op verschillende manieren worden bereikt. Voorbeelden hiervan zijn:

  1. Mede-eigenaarschap, bijvoorbeeld via een energiecoöperatie;
  2. Inwoners of bedrijven kunnen financieel deelnemen, bijvoorbeeld via aandelen of obligaties in een wind- of zonneproject;
  3. Er kan een omgevingsfonds opgezet worden. Een deel van de financiële opbrengsten winsten kunnen via dit fonds ingezet worden ten behoeve van de omgeving. Bijvoorbeeld voor natuurontwikkeling, een nieuw buurthuis of sportvelden;
  4. Met een omwonendenregeling ontvangen mensen die in de directe omgeving wonen een indirect voordeel. Bijvoorbeeld met korting op stroom afkomstig uit het project of door investeringen in het verduurzamen van hun woning.

Welke vorm het meest geschikt is, is afhankelijk van het project en het type omgeving. Het is goed mogelijk dat de uitkomst een combinatie van de verschillende vormen is. Zo heeft een omgevingsfonds of omwonendenregeling voordelen voor iedereen (en dus ook de mensen met een smalle beurs) en kan mede-eigenaarschap of financieel deelnemen juist de lokale betrokkenheid vergroten.

Welke afspraken kun je als gemeente maken over financiële participatie?
Financiële participatie is niet afdwingbaar in het vergunningsproces van een gemeente. Gemeenten kunnen wel afspraken maken met de omgeving over de manier waarop financiële participatie bij energieprojecten kan worden vormgegeven.

Als een gemeente financiële participatie opneemt in een beleidskader, zorgt dat voor een gelijk speelveld. Initiatieven die een gemeente ontvangt kunnen op basis van zo’n beleidskader worden beoordeeld en een gemeente kan daarmee toetsen of het participatieproces van een initiatiefnemer goed wordt doorlopen. Aan de hand van het participatieverslag van de initiatiefnemer kan de gemeente beoordelen of het participatieproces goed is ingericht vanuit sociaal, technisch-economisch, financieel en communicatief oogpunt.

Een andere manier om 50% lokaal eigendom in te richten is via de maatschappelijke tender. Dit kan voordelen hebben omdat een maatschappelijke tender gebruik maakt van de creativiteit van initiatiefnemers en gelijke toegang en kansen biedt voor alle geïnteresseerden. Daarnaast biedt het gemeenten de mogelijkheid om eisen te stellen aan andere aspecten dan ruimtelijke aspecten.

Andere bronnen:
Website energieparticipatie.nl van het Nationaal Programma RES
Handreiking Lokaal eigendom in de praktijk van de Participatiecoalitie Noord-Holland


Deel deze informatie:
Naar bovenNaar boven
Snel naar NH Noord
Snel naar NH Noord