“Ook uitvoering van de RES samen oppakken”

Overheden wisten elkaar goed te vinden bij de ontwikkeling van de RES 1.0.  “Nu willen we de uitvoering op dezelfde manier met elkaar aanpakken”, zegt Edward Stigter, gedeputeerde Klimaat & Energie van de provincie Noord-Holland. Daarbij stuurt de provincie op het oplossen van schaarste. “We willen gemeenten die kampen met tekort aan menskracht, ondersteunen met middelen en capaciteit. Krapte op het elektriciteitsnet willen we verhelpen door procedures te versnellen en prioriteiten te stellen.”

Het proces naar de RES 1.0 van Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid is goed verlopen. Inmiddels ligt er ook een uitvoeringsprogramma voor beide energieregio’s. “We hadden een sterke RES-programmaorganisatie, die opereert namens gemeenten, provincie en waterschappen”, zegt Stigter. “Meer dan andere energieregio’s heeft de programma­organisatie geholpen met het participatieproces. We hebben het hoogste bod van alle provincies, passend bij ons verbruik. Omdat het RES-proces zo goed verliep, zetten we de samenwerking door in de uitvoering. Daarom hebben we met elkaar een uitvoeringsprogramma opgesteld met duidelijke samenwerkingsafspraken.” 

Ondersteuning blijft

Stigter wil onderstrepen dat de provincie het belangrijk vindt dat de programmaorganisatie de gemeenten blijft ondersteunen. “Kleine gemeenten hebben vaak maar één medewerker duurzaamheid. Die houdt zich behalve met de RES ook bezig met circulaire economie en de warmtetransitie. Na het vaststellen van de RES ligt er nog een stapel ander werk te wachten. Terwijl de RES vraagt om doorzetten op de uitvoering, om verankering van de zoekgebieden in omgevings­plannen en vergunningverlening.”

Het uitvoeringsprogramma is bedoeld om iedereen daarbij te helpen. De provincie wil gemeenten ondersteunen door kennis te delen op het gebied van ruimtelijke samenhang en meervoudig ruimtegebruik en door middelen beschikbaar te stellen voor procesparticipatie en financiële participatie. “We willen gemeenten faciliteren, met dezelfde middelen en capaciteit als het proces naar RES 1.0”, aldus Stigter. “En na de kabinetsformatie horen we hoeveel financiële ondersteuning het Rijk gaat bieden.” 

Intussen komen de gemeenteraadsverkiezingen eraan. De vraag is of die impact zullen hebben op de zoekgebieden. Stigter denkt van niet. “De zoekgebieden zijn vastgesteld. Mijn gevoel is: dat wat nu overeind staat, zal politiek gezien behoorlijk draagvlak houden. Wel zal de nieuwe lichting bestuurders en volksvertegenwoordigers tijd nodig hebben om thuis te raken in de regionale samenwerking. Daarom werken we samen met gemeenten aan kennisoverdracht naar nieuwe raadsleden en een inwerkprogramma op het gebied van de energietransitie, inclusief de RES.” 

Sturen op schaarste

Stigter maakt zich bij dit alles zorgen over het tekort aan capaciteit op het elektriciteitsnet. “Dat is een groter risico voor het tijdig realiseren van de RES-ambities dan de verkiezingen. Zo is er in een aantal gebieden in Noord-Holland Noord aan de aanbodzijde een probleem. Daar kan in sommige gevallen geen energie meer geleverd worden aan het elektriciteitsnetwerk. Het net zit daar al vol. Allereerst zijn de netbeheerders aan zet om dat op te lossen. Maar ook provincie en gemeenten spelen een rol – wij kunnen zorgen dat procedures voor uitbreidingen van het net slim en efficiënt worden doorlopen. Vanuit de Taskforce Energie-infrastructuur willen we daarop sturen.”

In Noord-Holland Zuid zijn er meerdere knelpunten. Zo is daar aan de vraagzijde een probleem ontstaan – er is weinig plek voor nieuwe aansluitingen. Overheden zouden daar voorrang moeten kunnen geven aan bepaalde functies, vindt Stigter. “Als een casino netcapaciteit vraagt en die capaciteit is er, dan moeten de netbeheerder het casino aansluiten. Dat is de wet. Wanneer de dag erna een ziekenhuis zich meldt en er is geen capaciteit meer op het net, moet de netbeheerder nee verkopen. Daarom moet je als overheid prioriteiten kunnen stellen. Hoe dat precies moet weten we nog niet, maar vast staat dat we gaan sturen op schaarste.”

Verder bespreekt de provincie, in samenspraak met gemeenten, tot op het niveau van de individuele afnemer de mogelijkheden voor slimme oplossingen. “Sommige afnemers hebben contracten die veel groter zijn dan hun gebruik, zij hebben ingekocht voor de toekomst. Zo’n afnemer kunnen we vragen de komende twee, drie jaar minder energie te reserveren. Deze capaciteit kan dan naar een ander bedrijf. Of we kunnen bedrijven vragen hun piekmomenten in stroomafname op elkaar af te stemmen. Het is maatwerk. Formeel hebben we hier geen rol in, maar we denken graag mee over mogelijkheden.” 

Warmte onder RES-paraplu

Ook warmte heeft een nadrukkelijke plek gekregen in het uitvoeringsprogramma. “De warmtetransitie staat nog aan het begin en de opgave is lastig. We moeten regionaler denken. Daar helpt de RES-structuur bij. Daarom hebben we warmteactiviteiten bewust onder de paraplu van de RES gebracht. We willen als provincie ook daarbij stevige hulp bieden.”

De provincie is al hard aan de slag met bovenlokale bronnen zoals geothermie. “Op dit moment doen we een groot onderzoek naar mogelijkheden van geothermie in de metropoolregio Amsterdam”, aldus Stigter. “Met honderden boringen brengen we in beeld wat wel en niet kan in het gebied van Haarlem tot Hilversum. Overigens is die kennis voor Noord-Holland Noord al voorhanden. De olie- en gasindustrie heeft daar de mogelijkheden voor geothermie eerder nauwkeurig in beeld gebracht en er zijn al bronnen aangesloten. Hopelijk kunnen we het gebruik van geothermie nog verder uitbreiden.”

Van boven naar beneden kijken

Nu het uitvoeringsprogramma er ligt, start ook het proces naar de RES 2.0. Alle lessen uit het proces naar RES 1.0 worden daarin meegenomen. “De RES 2.0 zal niet revolutionair anders zijn, voor een groot deel zelfs hetzelfde als RES 1.0. Wel verwacht ik dat de ambities nog omhooggaan. De Europese doelstellingen zijn namelijk aangescherpt: van 49 procent naar 55 procent CO2-reductie in 2030. Daarbij moeten we niet alleen bottom up werken, maar ook van boven naar beneden kijken. Wat zijn logische gebieden voor grootschalige opwek vanuit ruimtelijke samenhang? Ik denk dat de provincie daarin bij uitstek een rol kan spelen. Maar wel altijd samen met gemeenten.” 

 

Deel deze informatie:
Naar bovenNaar boven
Snel naar NH Noord
Snel naar NH Noord