“Onze open houding is wennen voor de tegenstanders van windturbines”

“We blijven erop hameren: er ligt niks vast en we hebben geen dubbele agenda”, zegt Matthijs Sikkes-van den Berg, wethouder van Diemen. De Diemer Vijfhoek is als zoekgebied voor wind geschrapt, vanwege de unieke flora en fauna. De negen andere zoekgebieden staan nog overeind en hebben een verkennende status. En dat is precies wat Sikkes wil doen: verkennen. “We gaan nu verder onderzoeken. Ook een eventueel lager bod wil ik op een gedegen wijze onderbouwen.”

Diemen heeft een duidelijk ambitie: dat wat de huishoudens verbruiken zelf duurzaam opwekken. “Dat is in de beperkte ruimte die we hebben knap ingewikkeld”, vertelt Sikkes. “Ik vind het dan ook belangrijk om te laten zien dat we transparant zijn. Gemeenten en inwoners zijn samen verantwoordelijk voor het proces. Wij hebben niet van tevoren gezegd dat er zoveel energie moet worden opgewekt en er zoveel windturbines moeten komen. Nee is ook een antwoord.”

Maar als Diemen nee zegt tegen een zoekgebied, wil ze dat wel doen op basis van verifieerbare feiten. “Subjectieve criteria als horizonvervuiling zijn heel ingewikkeld – wat de een lelijk vindt, vindt de ander mooi”, aldus Sikkes. “Verder is over de effecten van geluid en slagschaduw van windturbines veel onduidelijk. Zo’n onderzoek wordt normaal pas gedaan als er een concreet plan is van een initiatiefnemer. Wij halen dat onderzoek nu naar voren. De Diemer Vijfhoek is als zoekgebied geschrapt op basis van natuurwaarden. Voor mensen die zorgen hebben over de effecten van geluid en slagschaduw, kan het lijken dat natuur belangrijker is dan gezondheid. Dat is het niet, maar we kunnen niet alles tegelijk doen. Na vaststelling van RES 1.0 gaan we samen met de inwoners geluid en slagschaduw onderzoeken. Wil je de zoekgebieden in een nieuwe fase krijgen, dan heb je ook nieuwe informatie nodig.”

In gesprek blijven

Bij het verder verkennen van de zoekgebieden wil Sikkes vooral het gesprek blijven aangaan. “Diemen is een relatief kleine gemeente, ik kan veel gesprekken zelf voeren. Dat schept vertrouwen. We willen het beste voor de energietransitie en tegelijk onze inwoners niet vergeten. Dat vraagt om continu informeren. Eerder hielden we participatieavonden en een enquête. Na vaststelling van de RES gaan we opnieuw participatieavonden houden om de overgebleven zoekgebieden verder onder de loep te nemen.”

Uit de enquête bleek dat iets meer dan de helft van de 400 respondenten weinig vertrouwen heeft in een zorgvuldige afweging door de gemeente. Sikkes laat zich daardoor niet ontmoedigen. “Ik constateer dat de andere helft wel vertrouwen heeft. Dat horen we ook terug. Veel inwoners zijn blij met de manier waarop Diemen het RES-proces aanpakt. Toch is het lastig voor mensen om in het proces het overzicht te houden – mensen zijn onzeker over wanneer besluiten worden genomen. Er worden stippen gezet op de kaart, maar mensen weten niet of dat nou betekent dat de windturbine of zonneweide er komt. Daarom is het zo belangrijk om het proces en de status van de zoekgebieden duidelijk te maken.”

Uit de weerstand

“Wat opvalt is dat onze open houding wennen is voor de tegenstanders van windmolens” vervolgt Sikkes. “Tegenstanders ervaren heel erg een wij tegen zij. Dat spreek ik tegen, ik ben geen windturbinebouwer. Wel heb ik de ambitie om een bijdrage te leveren aan de opwek van duurzame energie in Diemen. Die ambitie is niet in beton gegoten, we beslissen het echt met elkaar. Het is dan ook van belang dat iedereen weet dat participeren niet gelijk is aan goedkeuren. Iedereen kan participeren en nog steeds na afloop zeggen: Ik wil niet dat die windturbine er komt.”

Sikkes verwacht dat er een bod zal komen dat passend is bij de grootte van Diemen – de gemeente meet slechts 14 vierkante kilometer inclusief buitengebied. “Op dit moment is los van de Diemer Vijfhoek ons hele buitengebied zoekgebied – in dit opzicht doen we meer dan verwacht. Ik ben blij dat de raad ons de ruimte geeft om de zoekgebieden te onderzoeken, dat ze niet op basis van de zorgen meteen zoekgebieden schrappen. De raad moet echt op zijn handen kunnen zitten. Veel raden hebben vanwege de weerstand zoekgebieden laten vallen. Dat mag op basis van onderzochte feiten, maar dan moet daar wel een goed proces aan voorafgaan. Inwoners moeten de vrijheid hebben om zich ergens zorgen over te maken en dan is het aan mij om een klimaat te creëren waarin we de zorgen kunnen delen, concreet maken en hopelijk wegnemen.”

Sociale winst

Hoe graag Sikkes ook vaart zou maken met de energietransitie, het participatieproces heeft tijd nodig. “Als je blind voor het klimaatdoel gaat, raak je draagvlak en inwoners kwijt. Je zult pas op de plaats moeten maken, eerst zorgen dat je alle informatie voorhanden hebt. Dan pas kun je zeggen: zo gaan we het doen. Het moment dat je gaat uitvoeren, is een mooi moment om vaart te maken.”

Basisinstelling van de gemeente daarbij is dat iedereen mee moet kunnen doen aan de energietransitie, ongeacht de dikte van de portemonnee. “We willen handen en voeten geven aan 50% lokaal eigendom, organiseren collectieve inkoopacties en zetten energiecoaches in. En bewoners nemen zelf ook initiatieven. Dat is mooi, het versterkt de onderlinge band in de buurten. Zo draagt de energietransitie ook bij aan een sterkere gemeenschap. Dat is ook nog eens sociale winst.”